آرتروپلاستی کامل مفصل ران
مفصل ران یکی از بزرگترین و مهمترین مفاصل بدن است. مفصل ران از پرتحرک ترین مفاصل بدن است. سر استخوان ران (به استخوان ران فمور هم میگویند) به شکل یک کره گرد و مدور بوده و کاملا در درون حفره استابولوم که به شکل یک کاسه گود است احاطه میشود. انحنای این گوی و کاسه کاملا با یکدیگر هماهنگ است بطوریکه گوی یا کره میتواند به راحتی در هر جهتی در درون کاسه حرکت کند و همین امر موجب میشود مفصل ران دامنه حرکت زیادی در جهات مختلف داشته باشد.با اینحال مفصل ران بسیار پایدار است.
هم سطح رویی سر استخوان فمور و هم سطح داخلی حفره استابولوم پوشیده از لایه ای سفید و قابل ارتجاع بنام غضروف است که وظیفه آن لغزنده کردن و کاهش اصطکاک بین این دو سطع مفصلی است و با این کار حرکت مفصل را تسهیل میکند.از بین رفتن این لایه غضروفی موجب آرتروز و ساییدگی مفصل ران می شود.
مفصل ران در اطراف خود توسط کپسول مفصلی احاطه و محصور شده است. کپسول مفصلی فضای بسته ای را بوجود میاورد که درون آن سر استخوان ران و حفره استابولوم قرار دارند. یک لایه نازک به نام پرده سینوویال (Synovial membrane) سطح داخلی کپسول مفصلی ران را میپوشاند و وظیفه آن ترشح مایع لزجی بنام مایع مفصلی یا مایع سینوویال است. این مایع موجب روانی حرکت مفصل میشود(شبیه روغن کاری در ماشین ها) و غضروف مفصلی را هم تغذیه می کند.
شرح عمل
در عمل جراحی تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی کامل مفصلی استخوان و غضروف آسیب دیده برداشته شده و با اجزای پروتز جایگزین می شود. سر استخوان ران را که تخریب شده از بدن بیمار خارج کرده و آنرا با یک کره فلزی جایگزین میکند.اتصال این سر فلزی به باقیمانده استخوان ران با یک زائده به نام دسته Stem است که به سر فلزی متصل شده و با قرار دادن دسته به داخل کانال مرکزی استخوان ران سر مصنوعی در محل خود محکم می شود.
جراح ارتوپد سپس سطح داخلی حفره استابولوم در ناحیه لگن را که خراب شده است با ابزار های خاصی میتراشد. با این کار غضروف های خراب شده و استخوان های اضافه از داخل حفره استابولوم خارج شده و حفره به شکل یک نیمکره کامل درمیاید.سپس یک کاسه فلزی به شکل نیمکره در داخل حفره آماده شده گذاشته شده و در داخل آن یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن گذاشته می شود.
در بعضی موارد ممکن است کاسه پلاستیکی بدون کاسه فلزی و تنها توسط یک چسب مخصوص به داخل حفره استابولوم چسبانده شود. به آن چسب، سیمان استخوانی Bone cement میگویند.سر فلزی در داخل کاسه پلاستیکی قرار داده میشود تا بتواند در جهات مختلف در درون آن حرکت کند.